Blog
Aralık Ayında Kutlama Havası: Noel
Aralık ayında yavaş yavaş çam ağaçlarının süslendiğini, her yerin ışıl ışıl olduğunu, neredeyse her köşe başında Noel Baba figürlerinin bulunduğunu fark etmiş olabilirsiniz. Büyük bir kutlamanın başlangıcını haber verdiği çok aşikâr. Ancak bu kutlamalar ne için? Buna bir açıklık getirelim.
Yılbaşı mı Noel mi?
Yılbaşı kutlamaları, miladi takvime göre yeni bir yılın gelişini kutlamak için yapılır. 31 Aralık’ı 1 Ocak’a bağlayan gece kutlanır. Bu kutlama geleneği, milattan önce 46 yılında Roma İmparatorluğu liderlerinden Jül Sezar tarafından başlatılmıştır. Türkiye de dahil olmak üzere neredeyse her ülkede kutlanır. Kutlamalar, ülkeden ülkeye değişiklik gösterse de bu kutlamaların ortak amacı gelecek yılın umut, bolluk ve şans getirmesidir.
Ülkemizde yeni yıl kutlamalarıyla sık sık karıştırılan bir bayram: Noel, bir diğer adıyla Christmas. Noel Hristiyan inancına göre İsa’nın doğumunun ve yeryüzüne gelişinin kutlandığı gündür.
İnsanlar bu günde bir araya gelerek büyük bir sofrada yemek yerler. Yılbaşının aksine Noel, yeni bir yılı karşılarken kutlanmaz. Her yıl Noel arifesi olarak geçen 24 Aralık’ı 25’ine bağlayan gece kutlamalar başlar. 26 Aralık akşamına kadar bu kutlamalar sürer. Yılbaşı kutlamalarıyla tarihlerin yakın olmasından dolayı bu iki gün sıkça karıştırılır.
Noel Baba
Noel Baba’ya dair birçok farklı inanış vardır. Bu inanışlardan iki tanesi ön plana çıkmaktadır:
İlk inanışa göre Noel Baba’nın dördüncü yüzyılda yaşamış gerçek bir kişi olduğuna inanılır. Adı Myra Aziz Nikolas olan Noel Baba’nın Kuzey Kutbu’nda eşi ile yaşadığı düşünülür. Efsaneye göre çocuklar, Noel Baba’ya mektup ile ne istediklerini söylerler. Noel Baba da çocuklar için oyuncaklar yaparak ren geyiklerinin çektiği uçan kızağına atlar. Çocuklar uyurken evlerin bacalarından girerek çam ağacının altına çocukların istediği hediyeleri bırakır. Yine aynı efsaneye göre çocuklar da Noel Baba ve ren geyikleri için süt, kurabiye, havuç gibi yiyecekler bırakırlar.
Diğer bir inanışa göre Noel Baba, üçüncü yüzyılın sonunda Antalya’nın Demre ilçesinde dünyaya gelmiş Nikolas isimli bir din adamıdır. Hristiyan değerleriyle büyüyen Nikolas, zengin bir ailenin tek çocuğudur. Ebeveynlerini çok genç yaşta kaybeden Nikolas, mirasını insanlara yardım etmek için kullanmaya karar verir. Nikolas’ın; çocukların yanı sıra yaşlılara, muhtaç olanlara ve hasta kişilere de yardım ettiği bilinmektedir. 20. yüzyıldan itibaren Aziz Nikolas, Santa Claus’a yani Noel Baba’ya dönüşmüştür. Bu inanışa göre gerçek olduğu söylenen Aziz Nikolas, hayali bir karaktere dönüştürülmüştür. Normalde 6 Aralık’ta kutlanan Aziz Nikolas Bayramı, günümüzde Noel ve Yılbaşı kutlamalarıyla birleştirilmiştir.
Noel Hakkında Bilinmesi Gerekenler
- Noel şarkısı olan Jingle Bells şarkısı, 1857 yılında Amerikan besteci James Pierpont tarafından yazılmıştır.
- Noel babanın her bir geyiğinin isimleri vardır: Dancer, Dasher, Prancer, Vixen, Cupid, Comet, Blitzen, Donder ve Kırmızı Burunlu Rudolph.
- Noel’de süslenen ağaçların çam ağacı olması dikkatinizi çekmiş olabilir. Çam ağacının seçilmiş olması bir tesadüf değildir. Yaygın inanışlara göre çam ağacı yaprak dökmemesi ve dayanıklı bir ağaç olmasıyla; dayanıklılığı ve sonsuz yaşamı simgelemektedir.
- Noel zamanı her yerde yoğunlukla gördüğünüz, Noel’le ön plana çıkan üç renk: kırmızı, yeşil ve altın sarısıdır. Yeşil renk, çam ağacından da hatırlayabileceğiniz gibi yaşamı ve yeniden doğuşu simgeler. Kırmızı kanı simgelemek içindir. Altın sarısı ise şöhreti simgeler ve bolluk anlamına gelir.
Noel geleneklerinden birçoğunun yılbaşı kutlamalarında da kullanılması kafanızda soru işaretlerine yol açmış olabilir. Bu iki kutlamanın tarihlerinin yakın olması, iki kutlamanın geleneklerinin iç içe geçmesine sebebiyet vermiştir. Yılbaşını ve Noel’i kutlayan İngiltere gibi birçok ülkede kutlama havası ve süslemeler bir ayı aşkın süreye yayılır. Ayrıca günümüzde Noel kutlamalarının dini yanının azalarak bir araya gelme, hayata ve sevdiklerimize şükretme günü olarak kutlanılması da yaygınlaşmıştır. Yani aslında Noel ve yılbaşı kutlamaları temelde aynı değildir. Ancak gelenekleri zamanla iç içe geçmiştir.
Kaynaklar:
https://www.history.com/topics/christmas/history-of-christmas
https://www.arcadium.com.tr/Blog/noel-hakkinda-az-bilinen-bilgiler/
https://geturkiyeblog.com/edisonun-noel-agaci/
http://www.leblebitozu.com/yilbasi-agacinin-eski-turklerden-gunumuze-tarihi/
https://arsizsanat.com/ozel-gunlerin-vazgecilmezi-nahil-agaclari/
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/184586
https://www.turkedebiyati.org/yilbasi-nedir-noel-nedir/
https://tr.euronews.com/2020/12/24/noel-ve-yilbasi-kutlamalar-nedir-nasil-dogdu